Een D-dimeer test zoekt naar D-dimeer in bloed. D-dimeer is een eiwitfragment (klein stukje) dat gemaakt wordt als een bloedstolsel in je lichaam oplost. Bloedstolling is een belangrijk proces dat voorkomt dat je te veel bloed verliest als je gewond bent. Normaal gesproken lost je lichaam het stolsel op als je verwonding genezen is. Bij een bloedstollingsstoornis kunnen zich stolsels vormen als je geen duidelijke verwonding hebt, of lossen ze niet op wanneer ze zouden moeten oplossen. Deze aandoeningen kunnen zeer ernstig en zelfs levensbedreigend zijn. Een D-dimeer test kan aantonen of je een van deze aandoeningen hebt. D-dimeer is in feite een afbraakfragment van fibrine.
Waar wordt het voor gebruikt?
Een D-dimeer test wordt het vaakst gebruikt om uit te zoeken of je een bloedstollingsstoornis hebt. Deze aandoeningen zijn onder andere:
- Diepe veneuze trombose (DVT), een bloedstolsel dat diep in een ader zit. Deze stolsels treffen meestal de onderbenen, maar ze kunnen ook in andere delen van het lichaam voorkomen.
- Pulmonaire embolie (PE), ook wel een longembolie genoemd, is een verstopping in een slagader in de longen. Het gebeurt meestal als een bloedstolsel in een ander deel van het lichaam losbreekt en naar de longen reist. DVT stolsels zijn een veel voorkomende oorzaak van PE.
- Gedissemineerde intravasculaire stolling (DIC), een aandoening waardoor zich te veel bloedstolsels vormen. Ze kunnen zich overal in het lichaam vormen en orgaanschade en andere ernstige complicaties veroorzaken. DIC kan veroorzaakt worden door traumatische verwondingen of bepaalde soorten infecties of kanker.
- Beroerte, een verstopping in de bloedtoevoer naar de hersenen.
Een voorbeeld uit de praktijk is dat wanneer de D-dimeer testresultaten lager zijn dan 500 nanogram per milliliter (ng/mL) meestal wijzen op een laag longembolie risico. Als je D-dimeer waarden hoog zijn, kunnen ze erop wijzen dat je een bloedstolsel hebt. Soms zal een arts deze test bestellen voordat hij een CT-scan laat maken om te bepalen of het waarschijnlijk is dat je een stolsel hebt.
Waarom heb ik een D-dimeer test nodig?
Je kunt deze test nodig hebben als je symptomen hebt van een bloedstollingsstoornis, zoals diepe veneuze trombose (DVT) of een longembolie (PE).
Symptomen van DVT zijn onder andere:
- Pijn of gevoeligheid in het been
- Zwelling van het been
- Roodheid of rode strepen op de benen
Symptomen van PE zijn onder andere:
- Moeite met ademhalen
- Hoest
- Pijn op de borst
- Snelle hartslag
Deze test wordt vaak gedaan op de eerste hulp of in een andere omgeving voor gezondheidszorg. Als je DVT symptomen hebt en je bent niet in een gezondheidszorginstelling, bel dan je zorgverlener. Als je symptomen van PE hebt, bel dan 911 of zoek onmiddellijk medische hulp.
Wat gebeurt er tijdens een D-dimeer test?
Een gezondheidswerker zal met een kleine naald een bloedmonster uit een ader in je arm nemen. Nadat de naald is ingebracht, wordt een kleine hoeveelheid bloed opgevangen in een reageerbuisje of flesje. Je kunt een kleine prik voelen als de naald erin of eruit gaat. Dit duurt meestal minder dan vijf minuten.
Moet ik iets doen om me op de test voor te bereiden?
Je hoeft je voor een D-dimeer test niet speciaal voor te bereiden.
Zijn er risico’s aan een D-dimeertest?
Er zijn heel weinig risico’s aan een bloedtest. Je kunt een lichte pijn of blauwe plek hebben op de plek waar de naald erin is gestoken, maar de meeste symptomen gaan snel over.
Wat betekenen de resultaten?
Als je resultaten lage of normale D-dimeer waarden in het bloed laten zien, betekent dit dat je waarschijnlijk geen stollingsstoornis hebt. Als je resultaten hoger dan normale niveaus van D-dimeer laten zien, kan dat betekenen dat je een stollingsstoornis hebt. Maar het kan niet aantonen waar het stolsel zich bevindt of welke soort stollingsstoornis je hebt. Ook worden hoge D-dimeer waarden niet altijd veroorzaakt door stollingsproblemen. Andere aandoeningen die een hoog D-dimeer gehalte kunnen veroorzaken zijn zwangerschap, infecties, leverziektes, kanker, hartziekte of een recente operatie. Als je D-dimeer resultaten niet normaal waren, zal je arts waarschijnlijk meer tests bestellen om een diagnose te stellen. Als je vragen hebt over je resultaten, praat dan met je zorgverlener. Meer informatie over laboratoriumtesten, referentiebereiken, en het begrijpen van uitslagen.
Is er nog iets dat ik moet weten over een D-dimeertest?
Als de resultaten van je D-dimeertest niet normaal waren, kan je arts een of meer beeldvormende tests bestellen om uit te zoeken of je een stollingsstoornis hebt. Deze omvatten:
- Doppler echografie, een test die geluidsgolven gebruikt om beelden van je aderen te maken.
- CT angiografie. Bij deze test krijg je een injectie met een speciale kleurstof die je bloedvaten op een speciaal soort röntgenapparaat zichtbaar maakt.
- Ventilatie-perfusie (V/Q) scan. Dit zijn twee tests die apart of samen gedaan kunnen worden. Ze gebruiken allebei kleine hoeveelheden radioactieve stoffen om een scanmachine te helpen zien hoe goed lucht en bloed door je longen stromen.
Minder betrouwbaar bij ouderen
D-dimeerconcentraties stijgen bij ouderen, en vals-positieve uitslagen kunnen voorkomen bij hoge niveaus van reumafactor, een eiwit dat voorkomt bij mensen met reumatoïde artritis. D-dimeer testen zijn niet goed onderzocht bij kinderen. Er zijn verschillende methoden om op D-dimeer te testen. De momenteel beschikbare D-dimeertests die kwantitatieve resultaten opleveren, worden meestal in een ziekenhuislaboratorium uitgevoerd. Aangezien verschillende tests in verschillende eenheden worden gebruikt, kunnen de resultaten van de ene test niet worden geëxtrapoleerd naar de andere.
Bronnen:
- D-Dimer Test. What is a D-dimer test? MedlinePlus, National Library of Medicine.
- D-dimer, Labtest Online.
- What Is the D-Dimer Test? Medically Reviewed by Arefa Cassoobhoy, MD, MP. WebMD.
